جوش شیرین (بی کربنات سدیم)

نام تجاری : جوش شیرین 

نام های دیگر : سدیم بی‌کربنات، بی‌کربنات سدیم، Sodium Bicarbonate ،Sodium Bicarb

فرمول شیمیایی: NaHCO₃

جوش شیرین چیست: 

جوش شیرین ماده‌ای بی‌بو و بی‌طعم است، دارای کمی خاصیت بازی است و به صورت پودر سپید یا بلورین می‌باشد. بی‌کربنات سدیم جاذب رطوبت و بوگیر است. جوش شیرین برای متخلخل کردن خمیر نان و نیز برای کم کردن اسید معده و درمان سوزش آن به کار می‌رود. در دمای معمولی ۱۰٫۳ گرم بی‌کربنات سدیم در ۱۰۰ گرم آب حل می‌شود. اما در اتانول به مقدار کم محلول است.

تاریخچه : 

۵۰۰۰ سال پیش در مصر مردم برای تمیز کردن ظروف و زیور آلات از پودری شبیه نمک که در بستر رودخانه یافت می‌شد و همچنین جلبک دریایی سوخته و خاکستر آن بنام خاکستر سودا استفاده می‌کردند. بعدها مردم روم جوش شیرین را در تهیه نان استفاده کرده و این ماده را نوعی ماده دارویی می‌دانستند. با پیشرفت اروپا تقاضا برای استفاده از خاک سودا بیشتر شد و این ماده در صنعت ساخت شیشه، کاغذ و منسوجات بکار گرفته شد. در سال ۱۷۰۰ یک پزشک فرانسوی فرآیند شیمیایی بدست آورد که خاک سودا را تولید می‌کرد اما مشکل اینجا بود که این ماده از مواد اولیه گران و کم یاب تولید می‌شد و طعمی بسیار تند و زننده اسید هیدروکلریک داشت. پس از آن شیمی‌دان ارنست سلوی فرآیند متفاوتی را ارائه کرد که قابل دوام تر از خاک سودا بود و بیشتر دوستدار محیط زیست و تولید آن ممکن بود. در سال ۱۷۹۱ نیکلاس لبلانس بی‌کربنات سدیم را به شکل امروزی تهیه نمود. جان دوییت و آستین چرچ اولین کارخانه بی‌کربنات سدیم و دی اکسید کربن را احداث کرده‌اند.

خصوصیات جوش شیرین:

جوش شیرین جاذب رطوبت و بوگیر است.

جوش شیرین ماده ای بی بو و بی طعم است.

:موارد مصرف و کاربرد

پاک کردن و سائیدن سطوح*

صنایع تولید پاک کننده‌های خانگی*

در صنایع غذایی، تولید نوشابه‌های گازدار*

در صنعت نساجی برای عمل آوردن نخ‌های پشمی و ابریشمی*

در کپسول‌های خاموش کننده آتش، به عنوان باز دارنده در مواد منفجره*

می‌تواند در جهت جلوگیری از اختلالات متابولیکی و تغذیه‌ای به کار برده شود*

جوش شیرین در ترکیب خمیر دندان به رفع تدریجی لکه‌های دندان و سفید شدن کمک می‌کند*

به عنوان پاک کننده و ساینده ملایم در صورتی که ایجاد حساسیت نکند برای زیبایی پوست به کار رود*

استفاده از جوش شیرین در شیرینی‌پزی مانند عمل کردن به عنوان خمیرمایه و نیز نرم کردن و پف دادن به کیک‌*

:برخی دیگر از خواص جوش شیرین  

.برای تمیز کردن شیشه شیر بچه، برای شستن اجاق گاز و کباب پز*

*برای ساییدن (اسکراب) دست و صورت مصرف می‌شود.

* به عنوان بوگیر درون یخچال و برای رفع بوی نامطبوع پا، درون کفش

*برای تسکین نیش زنبور و برای این که گل‌های چیده شده به مدت بیشتری تازه بمانند.

*برای رفع گرفتگی بینی، یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین به دستگاه بخور، اضافه کنید.

*با ترکیب NaHCO3 با آب، خمیری تهیه کرده و برای تمیز کردن و صیقل دادن ظروف استیل و کروم استفاده می‌شود.

*محلول جوش‌شیرین برای تمیز کردن دوش حمام، و اسپری جوش‌شیرین برای تمیز کردن دیوار و آینه استفاده می‌شود.

مصارف آرایشی جوش شیرین

جوش شیرین یک لایه بردار قوی برای صورت است، همچنین از آن می‌توان برای برطرف کردن بوی بد بدن نیز استفاده کرد اما شاید مهم‌ترین اثر آرایشی و بهداشتی جوش شیرین درمان آفتاب سوختگی است که برای استفاده از آن کافی است در حمام آب گرم را باز کنید و نیم فنجان جوش شیرین به آن اضافه کنید تا یک لوسیون پوستی برای التیام آفتاب سوختگی داشته باشید.

ایمنی بی کربنات سدیم:

*خوردن این ماده بی‌ضرر است مگر اینکه به مقدار خیلی زیاد باشد.

*بوییدن آن ممکن است سبب سوزش بینی یا گلو شود.

*استفاده از جوش شیرین در پخت همه نوع نان و شیرینی مضر است.

*کسانی که ناراحتی معده دارند، نبایستی از فراورده‌هایی که در تولید آن‌ها از جوش شیرین استفاده شده و به‌طور مشخص، نباید از نان‌های پخته شده توسط جوش شیرین استفاده کنند. چرا که برای هضم غذا مضر است.