نوعی عنصر شیمیایی با کاربرد بالا در صنعت شیمی و پزشکی به حساب می آید و ترکیبات گوناگونی را در خود گنجانده است.پتاسیم یدید یکی از مشتقات مهم ید در داروسازی و ضدعفونیکنندهها و صنعت پلیمر میباشد.
معرفی اجمالی پتاسیم یدید:
پتاسیم یدیددکتر مجللی نوعی عنصر شیمیایی با کاربرد بالا در صنعت شیمی و پزشکی به حساب می آید و ترکیبات گوناگونی را در خود گنجانده است.
پتاسیم یدید یکی از مشتقات مهم ید در داروسازی و ضدعفونیکنندهها و صنعت پلیمر میباشد.
پتاسیم یدید (KI) یک ترکیب شیمیایی معدنی دارای خواص دارویی و کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی است و بهعنوان مکمل در رژیم غذایی استفاده میشود. پتاسیم یدید از ترکیبات کمخطر و بدون بو است.
این ترکیب برخلاف یدات پتاسیم به نور مستقیم و رطوبت حساس بوده و غالباً تحت چنین شرایطی به ید مولکولی اکسید میگردد و رنگ آن از سفید به زرد کم رنگ تغییر مییابد.
ترکیب پتاسیم یدید و آب اکسیژنه قابلیت ایجاد یک ترکیب متفاوت را دارا میباشد و حتی میتواند یک یون جدید تشکیل دهد.
ترکیب شیمایی ذکر شده یک ماده مفید برای پیشگیری از تأثیر تشعشع رادیواکتیو بر روی غدههای هورمونی بدن است و همچنین قابلیت آنرا دارد که سبب تنظیم میزان ید بدن فرد گردد.
موارد استفاده پتاسیم یدید:
پتاسیم یدیددکتر مجللی به طور عمده در اشعه ایکس، صنعت دارو، صنعت غذا، صنعت نساجی و فیلمهای عکاسی کاربرد دارد.
پتاسیم یدید یک نمک پایدار غیر رادیواکتیو ید میباشد که از جذب ید رادیواکتیو توسط غده تیروئید ممانعت میکند و از این غده در مقابل آسیب تابش حافظت مینماد
غده تیروئید دارای بالاترین حساسیت و قابلیت جذب ید رادیواکتیو در بدن میباشد. این دارو به عنوان خلط آور هم شناخته شده است. به همین سبب جهت شل شدن و تجزیه مخاط در مجاری تنفسی به کار گرفته میشود.
همچنین آنرا همراه با داروهای ضد تیروئید جهت آماده سازی غده تیروئید برای جراحی، درمان بعضی بیماریهای پرکاری تیروئید و حافظت از تیروئید در موارد اورژانسی در معرض تابش مورد استفاده قرار میدهند.
مکمل غذایی برای افرادی که میزان ید بدنشان کم است.
جهت درمان پرکاری تیروئید
جهت درمان اسپوروتریکوز (عفونت قارچی پوستی)
جهت ساخت نقره یدید
در ضدعفونیکنندهها
تولید مواد محافظت از مو
در ساخت سلولهای خورشیدی حساس شده بارنگ (DSSC)
تهیه قرص برای مراکز هستهای
در تولید نایلون ۶ و ۶
مصرف آزمایشگاهی در تیتراسیونهای یدومتری
مکمل خوراک دام و طیور ویژگی های پتاسیم یدید:
پتاسیم یدید در موقعیت دمایی و فشاری عادی، پایدار میباشد.
حیطه کاربرد این محصول آزمایشگاهی میباشد.
شکل ظاهری: جامد بلوری سفیدرنگ
چگالی:۱۳/۳ گرم بر سانتیمتر مکعب
دمای ذوب: ۶۸۱ درجه سانتیگراد
دمای جوش:۱۳۳۰ درجه سانتیگراد
حلالیت: حلال در آب متناسب با دما
حساس به نور و رطوبت روش تولید:
طرز تهیه پتاسیم یدات از پتاسیم یدید
یکی از روش های تهیه پتاسیم یدات از یدید پتاسیم است. در این روش ابتدا ۲ گرم ازیدید پتاسیم را در ۲۰ سی سی آب مقطر حل می کنند.
سپس در ظرفی دیگر، ۳ گرم پرمنگنات پتاسیم را در ۸۰ سی سی آب مقطر حل می کنند.
این محلول به رنگ بنفش مایل به تیره است. در این هنگام محلول پتاسیم یدید را به محلول پرمنگنات پتاسیم اضافه می کنند.
وقتی دو ماده با هم واکنش می دهند، رنگ بنفش به رنگ قهوه ای تبدیل می شود.
در این واکنش منگنز در پرمنگنات پتاسیم کاهیده شده و به دی اکسید منگنز تبدیل می شود. عدد اکسایش این عنصر از ۷+ به ۴+ تغییر می کند.
معادله این واکنش به صورت زیر نوشته می شود:
۲KMnO۴+ KI + H۲O ۲MnO۲+ KIO۳+ ۲KOH
یون یدات تولید شده را می توان با استفاده از یک کاهنده مانند سدیم تیوسولفات در محیط اسیدی با تشکیل رسوب زرد شناسایی کرد.
تهیه یدات پتاسیم با استفاده از ید مولکولی
در این روش مواد اولیه ای که برای تهیه ی یدات پتاسیم به کار می رود، ید مولکولی، پتاسیم کلرات، اسید نیتریک، هیدروکسید پتاسیم و آب گرم است.
برای انجام این واکنش نیاز به محیط اسیدی است. کلرات به عنوان یک اکسنده عمل کرده و ید مولکولی را به یدات تبدیل می کند.
برای انجام این واکنش، ابتدا ۳ گرم کلرات پتاسیم را با ۸ سی سی آب گرم حل کرده و به آن، ۳,۵ گرم ید اضافه می کنیم.
سپس اسید نیتریک را به محلول اضافه کرده و آن را گرما می دهیم. در این مرحله گاز کلر آزاد می شود. وقتی ید را دوباره اضافه می کنیم، چون همراه با گرما دادن است، ممکن است تصعید شود.
بلور تشکیل شده در نتیجه سرد شدن را از آب جدا می کنیم. محصول یدات پتاسیمی که به دست آمده را با ۱۵ میلی لیتر آب مقطر، ری کریستالیزه می کنیم تا خالص شود.
برای این که یدات پتاسیم متبلور تشکیل شود، ۵ گرم هیدروکسید پتاسیم اضافه می کنیم. نکات ایمنی و انبارداری پتاسیم یدید:
ایمنی:
پتاسیم یدید در شرایط دمایی و فشاری معمولی پایدار است. غلظت بالای آن میتواند باعث سوزش پوست و چشم گردد. درصورت آلودگی پوست یا چشم باید بهطور مکرر و زیاد با آب خنک شستشو داده شود.
تماس پتاسیم یدید غلیظ با چشم و پوست میتواند سبب سوزش گردد. به همین منظور پس از تماس باید پوست یا چشم با حجم زیاد آبخنک شسته شود.
در صورت بلع مکرر یا قرار گرفتن طولانیمدت در معرض پتاسیم یدید امکان آسیب به غده تیروئید وجود دارد.
چنانچه این پتاسیم یدید بلعیده شد فرد را وادار کنید دو لیوان آب بنوشد. انبارداری:
در محیطی خنک و بدور از نور مستقیم آفتاب و گرمای شدید و در ظروف کاملاً پلمب شده نگهداری گردد و از نگهداری هر گونه اسید یا باز قوی و اکسیدکننده قوی مایع در کنار آن جلوگیری شود.