علل مختلف درد و بیماری های مقعد

از علل درد مخرج شقاق مخرج- آبسه مخرج- هموروئید ترومبوزه، تومورهای مخرج و تورم پروستات و نیز گاهی علل روحی مثل اضطراب شدید می باشد. روش تشخیص : شرح حال دقیق و معاینه (مشاهده و معاینه با انگشت) و نهایتا رکتوسیگموئیدسکپی کلیدهای اصلی تشخیص درد مقعد هستند. 1 - هموروئید ترومبوزه (هموروئید بیرونی یا هموروئید اورژانس یا هموروئید لخته ای ): یکی از شایع ترین علل درد ناگهانی مقعد و اطراف مقعد می باشد که بطور ناگهانی و در افراد کاملا سالم بدون هیچ پیش زمینه ای از بیماری های مقعد ظاهر می گردد. و اگر چه در هر سنی دیده می شود ولی بیشترین شیوع آن در سنین بین 18 تا 35 می باشد. از عوامل مساعد کننده این بیماری برداشتن اجسام سنگین و یا زور زدن شدید حین دفع می باشد. اما مطالعات اخیر تاثیر فاکتورهای روحی و بخصوص استرس را در بروز آن موثر می دانند. درمان این موارد در مواردی که اندازه توده هموروئید ترومبوزه در حد 0.5 سانتی متر باشد تا 50% با دارو قابل انجام می باشد اما در موارد بزرگتر از این یا حتی موارد کوچکتر که درد بیمار شدید می باشد حتما به روش جراحی سنتی و ترجیحا به کمک لیزر و با بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام پذیر است. بلافاصله بعد از انجام درمان درد بیمار بهبود یافته و می تواند به سر کار بازگردد. 2 - آبسه مخرج (آبسه پرآنال - کورک یا دمل): یکی از علل شایع درد مقعد و اطراف آن آبسه پرآنال یا دور مقعدی می باشد و معمولا در هر سنی اتفاق می افتد اما در سنین 20 تا 35 بیشتر می باشد. در شروع علائم به صورت درد مبهم ناحیه مقعد همراه با کوبیدگی بدن و بی اشتهایی و گاهی این علائم با یک سرماخوردگی معمولی که همین علائم دارد از سوی بیمار به اشتباه تفسیر می شود اما به تدریج که بیماری پیشرفت می کند درد مقعد سریع تر شده به طوری که حتی با حرکت و یا سرفه کردن درد بیمار تشدید می گردد و بیمار حتی به علت درد شدید نمی تواند بنشیند و تمایل دارد به طور ایستاده قرار گیرد . تب بیمار در مراحل پیشرفته تر بیماری به 39 درجه سانتی گراد و حتی بالاتر همراه با لرز شدید می رسد. درمان آن حتما و در هر مرحله ای جراحی و به صورت تخلیه آبسه و یا دمل می باشدو معمولا با لیزر و به صورت سرپایی قابل انجام است. بلافاصله بعد از پایان عمل بیمار احساس راحتی و بهبود کامل نموده و تب بیمار قطع می گردد . 3 - شقاق مخرج anal fissure پارگیtearing و خراشیدگی و ترک abrasion و زخم در مخرج را شقاق یا فیشر گویند. این پارگی سبب اسپاسم(انقباض) اسفنگتر داخلی مخرج می شود و این یکی خود سبب درد و افزایش عمق پارگی بر اثر کاهش خونرسانی به مخرج شده و زخم شدید می شود. شیوع: از نوزادی تا پیری دیده می شود و کلا بی نهایت شایع است. علل: معمولا یبوست واسهال طولانی و زور زدن streining زیاد در موقع دفع مدفوع و زایمان و استفاده طولانی از ملین ها عامل آن است. گاهی فشار داخل کانال مخرج بعلت افزایش فعالیت (تونیسیته) سیستم اسفنکتریک( سیستم کنترل دفع مدفوع) بالا می باشد و در نتیجه خونرسانی به پوست ومخاط مخرج مختل می شود و شقاق ایجاد می شود. اختلالات روحی و روانی نیز سبب افزایش تونوسیته سیستم اسفنکتریک شده و گاهی سبب شقاق می شود. علل ناشناخته :گاهی در هر حال علتی واضح برای شقاق پیدا نمی شود. علائم: درد مخرج و خونریزی علائم اصلی آن است. درد مهمترین عامل تشخیصی شقاق می باشد این درد در زمان دفع تشدید می شود ونیز دوره ای می باشد یعنی دوره های پی در پی تسکین و عود دارد و درد در هر دوره شدید و طولانی تر می شود تا اینکه دائمی شود. منحنی زیر درد در نظر داشته باشید. به دلیل تشدید درد در زمان دفع بیمار حتی المقدور از دفع مدفوع امتناع می کند و لذا یبوست تشدیده شده و آن نیز سبب شدید تر شدن زخم شده و چرخه معیوب ایجاد می شود. اگر از شروع اولین درد 6-3 هفته گذشته باشد آنرا شقاق حاد واگر بیشتر باشد آنرا شقاق مزمن گویند و شقاق مزمن اغلب یک حاشیه برجسته در اطراف خود دارد. شقاق حاد معمولا با درمان طبی و داروی درمان می شود ولی شقاق مزمن اغلب نیازمند جراحی (لیزری یا استاندارد) است. خونریزی: دفع خون روشن در زمان دفع یا بعداز آن از دیگر علائم شقاق است. با دفع مدفوع سیاهرنگ(melena) باید علل دیگری را جستجو نمود. ترشحات چرکی می تواند بعلت عفونت ثانویه شقاق ایجاد شود. گاهی در حاشیه های برجسته شقاق فیستول کوچکی سبب دفع ترشحات چرکی می شود. خارش مخرج گاهی ایجاد می شود ولی وجود آن برای تشخیص ضرورت ندارد. گاهی بواسیر(هموروئید) بطور همزمان با شقاق وجود دارد و وجود توام آنها دلیلی برای اقدام جراحی( لیزری با استاندارد) حتی در شقاق حاد می باشد. شقاق در ذات خود سرطان زا نیست اما خاصه در بالای 40 سالگی باید وجود همزمان آنها را در نظر داشت. درمان: درمان طبی: شقاق حاد در50% موارد و شقاق مزمن در 10% موارد با درمان داروئی بهبود می آبد. بطور کلی در شقاق حاد درمان داروئی و در شقاق مزمن درمان جراحی ارجح تر است. درمان شقاق چند اصل مهم دارد: درمان یبوست- کنترل درد- لگن آب گرم درمان داروئی شقاق را با استفاده از رژیم پر فیبر آب فراوان و تحرک بیشتر(ورزش بیشتر) درمان کنید و در صورت لزوم از ملین استفاده کنید. درد با استفاده از کرم های بیحس کننده زایلوکائین محتوی ضد التهاب مثل کورتیزون خاصه در زمان دفع تسکین داده می شود. درمان جراحی: موثرترین روش درمان شقاق مزمن قطع اسفنکتر داخلی است و میزان موفقیت آن 100-95% است. بطور کلی هر گاه علیرغم درمان طبی درد فیشر بمدت یکماه باقی بماند و یا بعداز بهبود اولیه عود نماید اقدام به جراحی می شود. در صورت درد شدید نیز تصمیم به عمل جراحی سریعتر انجام می شود. در عمل جراحی با بیحسی موضعی و بصورت سرپائی در مطب روشهای استاندارد و یا با استفاده از لیزر اقدام به قطع اسفنکتر داخلی در نواحی طرفی می شود و زائده پوستی sentinel pile نیز برداشته می شود. با استفاده از داروهای بیحسی کننده طولانی اثر بیمار می تواند بلافاصله به محل کار خود مراجعه نماید. اکثر بیماران بهبود فوری درد را تجربه می کنند ولی تا چند روز بعد از آن درد حاصله را می توان با مصرف مسکن کنترل نمود. دستورات بعد از عمل: 1- رژیم پرفیبر 2- استفاده از ملین در صورت لزوم 3- مسکن 4- آنتی بیوتیک 5- پیاده روی و استحمام و نیز رانندگی بلامانع است.