تونل ها ، چاه ها ، نیروگاه ها ، تاسیسات دفاعی وزاغه های مهمات از جمله سازه هایی به شمار می آیند که در زیر زمین ساخت می شوند .
تونل ها ، چاه ها ، نیروگاه ها ، تاسیسات دفاعی وزاغه های مهمات از جمله سازه هایی به شمار می آیند که در زیر زمین ساخت می شوند . هریک از سازه های مذکور ، ویژگی های متفاوتی را از نظر قالب بندی به خود اختصاص داده اند . لازم به ذکر است این سازه ها از یک جهت در ساخت مشترک هستند و آن دارا بودن ویژگی های نگهداری سازه های زیرزمینی در مقایسه با سازه ای سطحی می باشد شرایط کاری نا مساعد ، مشکلات وجود آب ، عدم تهویه مطبوع ، و روشنای مصنوعی ، آلودگی صوتی ، فضای کاری محدود ، از جمله مشکلاتی هستند که در ایجاد سازه های زیر زمین با آن رو به رو خواهیم بود. به عنوان مثال : مشکل دسترسی و فضای کاری محدود از مهمترین عوامل موثر در طراحی قالب سازه های زیر زمینی است که اگر اجرای پوشش بتنی همزمان با عملیات حفاری باشد ، عواملی مانند داکت های تهویه فضای لازم وعبور و مرور وسائط نقلیه باری می بایست در طراحی قالب لحاظ شود . طراح قالب می بایست قالب را به نوع متناسب با عملیات بتن ریزی طراحی نماید که حدکثر استفاده مجدد و تکرار و همچنین سهولت تحرک در حدقل فضای اشغال شده رعایت شود ملاحظات کلی قالب بندی تونل ها به طور کلی حفر تونل ها با توجه به مقاومت سنگ به روش های چالزنی ، اتشباری (سنتی ) ویا مکانیزه انجام می پذیرد . ابزار ها ، مصالح و روش های مختلقی همچون راک بولت وساتکریت از وسایل نگهداری اولیه تونل ها در مرحله نخست حفاری به شمار می اید . شاتکریت یا بتن پاشی ، لایه بتنی مسلح ویا غیر مسلح را بر روی سنگ های حفاری شده ایجاد می نماید مخلوط سیمان ، ماسه و آب به وسیله پمپ های بادی با فشار به سطح جداره تونل ها پاشیده ولایه ای را به ضخامت 5تا 30 سانتی متر بر اساس شرایط مکانیک سنگی تونل به وجود می اورد . در مرحله بعدی که می بایست نگهداری دائمی صورت پذیرد یکی از مصالح مهم مورد استفاده ، بتن می باشد که اصطلاحا" به اجرای این عملیات لاینینک تونل یا پوشش داخلی تونل می گویند قالب های خاص تونل ها ، ابزار اجرای عملیات لاینینگ قلمداد می گردد که باتوجه به شرایط عمومی قالب بندی سازه های زیر زمینی ، طراحی می گردد. سطح داخلی آستر بتنی در تونل های مخصوص انتقال آب ، می بایست به صورت صاف وهمواری آماده گردد. در صورتی که سطح بتن نا هموار باشد سیال ، بتن را از جای کنده وبا خود حمل می کند نحوه بتن ریزی دیوار و سقف تونل ها قالب های تونل در گلبرگ دیوار ه ، دارای دریچه های بتن ریز ی خاصی می باشد ، در قالب تاج نیز محل اتصال لوله پمپ تعبیه می گردد وبه این صورت امکان بتن ریزی دیواره های و سقف تونل را فراهم می آورند