در تجارت جهت اطمینان خریدار از کالاهای خریداری شده از نظر کیفیت و کمیت نیاز به انجام امور بازرسی کالا توسط بازرسان متخصص می باشد. جهت انجام بازرسی نیاز به ارسال بازرس متخصص به محل تولید یا انبار فروش
به طور کلی در تجارت جهت اطمینان خریدار از کالاهای خریداری شده از نظر کیفیت و کمیت نیاز به انجام امور بازرسی کالا توسط بازرسان متخصص می باشد. جهت انجام بازرسی نیاز به ارسال بازرس متخصص به محل تولید یا انبار فروشنده است. جهت انجام بازرسی و تطبیق کالا نیاز به نمونه برداری, انجام آزمایش های فنی، اندازه گیری و تطبیق کالا با مدارک ارائه شده توسط فروشنده ( فاکتور، پکینگ لیست و ) است. این فرایند را بازرسی کالا می نامند.
دریافت گواهی بازرسی کالا توسط واردکنندگان به ویژه خریدارن کالا از چین می تواند تضمینی بر صحت و سلامت کالای خریداری شده باشد.
تأکید می گردد قبل از عقد قراداد با فروشنده، به فروشنده کالای خود اعلام نمایید که پرداخت الباقی وجه معطوف به دریافت گواهی بازرسی کالا می باشد و در پیش فاکتور و قراداد خرید کالا گزینه شرط پرداخت کالا در صورت دریافت گواهی بازرسی قید گردد .
قابل ذکر است در حال حاضر با توجه به قوانین گمرکی ایران، بخشی از کالاهای مشمول دریافت استاندار اجباریست که با مراجعه به کد تعرفه کالا می توان گواهی مربوطه را مشخص کرده و از شرکتهای بازرسی درخواست نمایید تا این گواهینامه را بعد از اتمام تولید کالا و قبل از بارگیری برای شما صادر نمایند. همچنین در صورت عدم نیاز به گواهینامه استاندار اجباری، در صورت عدم شناخت کافی از تولیدکننده یا نداشتن نمایندهای در کشور مبدأ پیشنهاد می شود جهت از بین بردن ریسکهای احتمالی مانند عدم تطابق کالا از نظر فنی یا کمیتی و بسته بندی با موارد توافق شده با فروشنده، از خدمات شرکتهای بازرسی کالا در این امر استفاده نمایید.
بازرسی کالا در حین تولید:
به طور کلی زمانی از این بازرسی استفاده می شود که خریدار قصد دارد از شروع پروسه تولید بر روند ساخت کالا نظارت داشته باشد؛ در مسیر تولید کالا نیاز به انجام آزمایشات متعددی است به صورت مثال برای کالاهایی مانند مواد غذایی، لوازم آرایشی و بهداشتی و همچنین ماشین آلات و تجهیزات نفت و گاز ( مته های حفاری و ) از این روش بازرسی استفاده می نمایند.
بازرسی پیش از حمل:
این نوع بازرسی به بازرسی چشمی یا ظاهری نیز شهرت دارد و براساس دستورالعمل تعیین شده از سوی مشتری، به صورت رندم چک، نمونه گیری و در چهار حوزه کمیت، کیفیت، بسته بندی و بارگیری انجام می شود. اکثر تولیدات مربوط به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به صورت نهایی و پیش از حمل مورد بازرسی قرار می گیرند.
بازرسی اصالت فروشنده:
این بازرسی جهت اطمینان از اصالت فروشنده و توانایی او در اجرای تعهدات قراردادی صورت می گیرد و درواقع کار منبع یابی را برای خریدار انجام می دهد.لازم به ذکر است عموماً الزامات قانونی و قواعد بانک مرکزی خریدار را وادار به استفاده از این نوع بازرسی می نماید.
به طور کلی خدماتی که شرکتهای بارزسی کالا می توانند به مشتریان خود ارائه دهند شامل موارد ذیل می گردد: بازرسی کالا در کلیه گذرگاههای ورودی و گمرکات توانایی بازرسی کالا در محل مورد درخواست خریدار یا فروشنده کالا بازرسی انواع ماشین آلات و تجهیزات وارداتی پس از نصب در کارخانه صدور گواهینامههای تأیید کالا به درخواست بانک و حواله بانکی (LC) صدور گواهینامههای انطباق کالاهای مشمول استاندرد اجباری ((VOC، صدور گواهینامههای تایید کالاهای صادراتی COI)) صدور گواهینامههای تایید کالاهای موضوع اسناد اعتباری ریالی صدور گواهینامههای تأیید کالا به درخواست خریدار تعیین میزان خسارت وارده به کالاهای وارداتی تعیین ارزش محمولههای وارداتی وتأیید قیمت پرفورما
برای آشنایی بیشتر از اصطلاحات رایج و انواع بازرسی کالا شرح مختصری ارائه می گردد.
گواهی بازرسی کالا (کمی و کیفی)
Certificate of inspection (COI)
این گواهی بیان می دارد که کالا از لحاظ کمی، کیفی و بسته بندی با شرایط موجود در پرفورما مطابقت دارد که توسط شرکتهای بازرسی کننده صادر می گردد.
تأییدیه انطباق کالا
Verification Of Conformity (VOC)
تاییدیه انطباق کالا به گواهی انطباق کالا با استاندارد مورد نظر را گویند که توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و یا شرکتها و مؤسسات مورد تأیید آن صادر می گردد.
بازرسی کالا در مبدأ
Pre- Shipment inspection (PSI)
باتوجه به الزام بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کلیه کالاهای وارداتی موضوع اسناد اعتباری میبایست توسط شرکتهای بازرسی مورد بازرسی و ارزیابی قرار گیرند. علاوه بر این با توجه به قوانین سازمان ملی استاندارد ایران کالاها به دو دسته مشمول استاندارد اجباری و غیر مشمول طبقه بندی شده و کالاهای مشمول نیز میبایست به صورت کیفی مورد ارزیابی قرار گیرند. لذا در مبدأ حمل بایستی بازرسی انجام شود و گواهینامه PSI و VOC صادر گردد.
اتاق بازرگانی بین المللی ICC در بند ب ۹ شرایط اینکوترمز، بازرسی پیش از حمل یا PSI را در تعریفی تحت عنوان GATT چنین بیان نموده است: فعالیتهای بازرسی پیش از حمل شامل تمامی اقداماتی است که بررسی کمیت، کیفیت، قیمت از جهت نرخ ارز و شرایط مالی و یا طبقهبندی گمرکی کالایی که به قلمرو کشور استفاده کننده صادر میشود مربوط می گردد، مشروط بر این که اقدامات گمرکی کشوری که کالا از آنجا صادر شده، صورت گرفته باشد.
بازرسی کالا در مقصد
Inspection of goods at the destination
در برخی موارد، بسیاری از واردت کنندگان به ویژه واحدهای تولیدی داخلی با توجه به شناخت قبلی از فروشنده خارجی (اصالت فروشنده و کیفیت کالای تولیدی) اقدام به حمل کالا بدون انجام بازرسی کالا در مبدأ می نمایند، که در این روش واردکننده باید قبل از انجام اظهار کالا به گمرکات اقدام به دریافت گواهی بازرسی مربوطه در گمرک مقصد نماید. که به این روش، بازرسی کالا در مقصد گفته می شود.