گرمخانه درآزمایشگاه‌های زیستی برای کشت ورشد دادن نمونههای زنده مانند سلولها و میکروبها به کار می‌روداین وسیله با کنترل رطوبت دمامیزان اکسیژن و دیاکسید کربن شرایط مناسب برای رشدارگانیسمهای زنده است
انکوباتور
گرمخانه یا انکوباتور (به انگلیسی: Incubator) ابزاری آزمایشگاهی است که در آزمایشگاههای زیستی برای کشت و رشد دادن نمونههای زنده مانند سلولها یا میکروبها به کار میرود. این وسیله با کنترل رطوبت، دما، میزان اکسیژن و دیاکسید کربن شرایطی مناسب برای رشد ارگانیسمهای زنده فراهم میکند. انکوباتور یکی از از ابزارهای مهم در آزمایشهای میکروبیولوژی، زیستشناسی سلولی و به حساب میآید. این وسیله را پزشک کودکان فیلیپینی فه دل موندو (به اسپانیایی: Fe del Mundo) اختراع کردهاست. یکی از ویژگیهای مهمی که در انکوباتورها باید به آن دقت کرد همدمایی و یکنواختی محفظه داخلی میباشد؛ زیرا عدم یکنواختی دما در این تجهیزات حساس آزمایشگاهی موجب خرابی نمونهها و ضررهای هنگفت میشود از این سیستم در تجهیزات آزمایشگاهی با نام تکنولوژی HCT یاد میشود.
انواع مختلف انکوباتور وجود دارد که دارای کارایی های مختلفی هستند. کاربردهای انکوباتور بسیار بالاست.انواع انکوباتور در کنترل دمایی به انکوباتور یخچالدار و انکوباتور محیطی تقسیم میشود.انکوباتور وجود دارد که با گاز CO2 کار میکند که معروف به انکوباتور CO2 میباشد.انکوباتوری وجود دارد که هم دما و هم رطوبت را کنترل میکند که به آن ژرمیناتور میگویند.
نکات ضروری هنگام کار با انکوباتور
انکوباتور در نزدیک درهای اصلی یا جریانات هوائی و هواکشها قرار نگیرند.
انکوباتور بر روی سطحی صاف و در حالت تعادل قرار گیرد.
از گذاشتن مواد فرار یا قابل اشتعال (اتر، بنزین، الکل، پروپان) در انکوباتور خودداری شود.
تعویض به موقع ظرف آب داخل دستگاه، در انکوباتورهای کشت سلولی بسیار ضروری میباشد.
برای جلوگیری از آلودگی در انکوباتورها؛ قفسهها و دیواره دستگاه همواره باید خشک باشد.
انکوباتور استاندارد
انکوباتورهایی که دمای داخلی آنها از دمای محیط شروع شده و قابلیت گرم کردن تا 80 درجه بالاتر از دمای محیط را دارد. این نمونه اینکوباتور در دمای 37 درجه کاربرد دارد و به انکوباتور 37 درجه معروف است. همانطور که میدانید 37 درجه سانتیگراد دمای محیط است و شبیه سازی برای کشت در این دما انجام میشود.ساختار این دستگاه فقط با المنت است و قسمت سرد کن ندارد .
انکوباتور یخچال دار
این دستگاه ها داری سیستم سرمایشی و هم سیستم گرمایشی بوده با قابلیت ایجاد دمای قابل کنترل از 0 درجه سانتیگراد تا 65 درجه سانتیگراد است و برای کشت باکتری های خاص در دماهای پایین به کار برده می شود.کاربرد این نمونه انکوباتور در دمای 25 درجه سانتیگراد است و در آزمایشگاه میکروبی و تشخیص طبی بسیار پر مصرف است.
انکوباتور مرطوب ( ژرمیناتور )
انکوباتور هایی است که علاوه بر کنترل دما قابلیت کنترل رطوبت محفظه داخلی را نیز دارد.رطوبت مورد نیاز توسط یک ظرف مسی کوچک که حاوی مقداری آب تصفیه شده است، تامین میشود.به این صورت که بخار توسط سیستم گرمایش انکوباتور تولید شده و از طریق یک دریچه کنترلی وارد محفظه دستگاه می شود.ژرمیناتور دستگاه بسیار حرفه ای و گران قیمتی نسبت به انکوباتور میباشد و اغلب این دستگاه را انکوباتور رطوبت دار مینامند.
انکوباتور دی اکسید کربن CO2
کاربرد این انکوباتور ها در موارد بیولوژیک است و علاوه بر کنترل دما قابلیت تامین درصد خاصی از دی اکسید کربن داخل محفظه انکوباتور را دارد.گاز دی اکسید کربن مورد نیاز از سیلندر گازی که در خارج از دستگاه قرار دارد و حاوی این گاز است تامین می شود.در برخی موارد ممکن است به رطوبت بالا درون محفظه نیاز داشته باشیم، این میزان رطوبت را با استفاده از حمام های آبی و تبخیر مداوم آب فراهم می سازد.میزان CO2 در انکوباتور های کشت سلولی با میزان رطوبت میزان عکس دارد یعنی پایین آمدن رطوبت باعث بالا رفتن میزان گاز CO2 در دستگاه می شود.غلظت CO2 توسط سنسورهای گرمایشی و یا سنسورهای مادون قرمز سنجش می شود. برای تمیز نگه داشتن این سنسورها باید به طور مرتب با الکل 70 درصد یا ایزوپروپیل الکل تمیز شوند.
انکوباتور شِیکردار
این انکوباتور علاوه بر کنترل دمای محفظه، قابلیت تکان دادن فلاسک ها به صورت اوربیتالی یا دایره ای را دارد.این انکوباتور ها در انواع دیواری یا ایستاده روی زمین موجود هستند و اکثرا قابلیت خنک کنندگی در دمای پایین تر از دمای محیط را دارند.این دستگاه ترکیبی از انکوباتور یخچالدار و شیکر ارلن بالن است و یک طرح شبکه ای از فنر بر روی شیکر دارد که قرار دادن هر سایز ارلن و بالن را بر روی صفحه آن ممکن می سازد.