دلمک (ساربونا) تنها تولید کننده ی تخصصی محصولات لبنی شیر شتر در ایران (محصولی از کویر ورامین) شیر شتر و دوغ شتر مشخصات فنی محصول شیر شتر و دوغ شتر پاستوریزه و هموژنیزه بدون مواد نگهدارنده با ماندگاری طولانی با مجوز بهداشت صحرا نشینان و شیر یا دوغ شتر: صحرانشینان شیر شتر را شفا بخش میدانند،زیرا به مرور زمان دریافته اند که این نوشیدنی کمیاب نقش فزاینده ای در حفظ سلامتی پایدار و تسریع در بهبود بیماری های آنها دارد. بخش عمده غذای بومی آنان شیر شتر و نان و خرما بوده و همین غذای ساده اما کامل تمام نیاز بدن به پروتئین ،ویتامین و کربوهیدرات های لازم برای زندگی در شرایط سخت صحرا را تامین میکرده است. شیر شتربسیار لطیف و حساس است از اینرو صحرانشینان آنرا به دوغ تبدیل میکنند تا ماندگاری بیشتر و طعم دلچسب تری داشته و بتوان آنرا همراه غذاها مصرف کرد. در دوغ معمولی شیر را به ماست و با رقیق کردن آن توسط آب،به دوغ تبدیل میکنند ولی این فرآیند در شیر شتر تنها با افزودن ماده محرک کاملا طبیعی که از خود شیر تهیه میشود امکان پذیر است . و پس از هر بار اضافه کردن شیر به این ماده بعد از چند ساعت بدون کم یا زیاد کردن ماده دیگری به شیر، مایعی بدست می آید که به لحاظ ساختار ،همان شیر است اما به دلیل اینکه طعم آن شباهت زیادی به دوغ دارد به آن دوغ گفته میشود. ارزش غذایی دوغ شتر: ترکیبات موجود در 250 سی سی شیرشتر: انرژی 150کالری پروتئین 5.7 گرم چربی 6.8 گرم کربوهیدرات 5.1 گرم شیر(دوغ) شتر از نظر ویتامین ها بسیار غنی بوده و ویتامین های ب1 و ب2 به حد وفور در شیر شتر وجود داشته و ویتامین های ب12 آن بین 2.3 تا 3.9 واحد بین المللی می باشد. مقایسه شیر شتر با دیگر خوراکی های مغذی در یک لیوان شیر (دوغ) شتر در حدود 250 سی سی : پروتئین:معادل یک تخم مرغ درشت تیامین،ریبوفلاوین و نیاسین:بیشتر از مقدار موجود در 100 گرم نان سبوس دار کلسترول:برابر نصف مقدار موجود در 100 گرم ماهی چربی:کمتر از مقدار موجود در 100 گرم گوشت گاو بدون چربی کلسیم:برابر مقدار موجود در 7 عدد ماهی ساردین با استخوان پتاسیم:برابر با مقدار پتاسیم موجود در یک موز ویتامین آ:حاوی 75 درصد موجود در نصف لیوان بروکلی یا گل کلم ایتالیایی آب پز خواص دوغ شتر: شیر یا دوغ شتر ملین بسیار خوبی بوده و برای درمان بواسیر ، بیماری های طحال ، ترمیم زخمهای دستگاه گوارش، سل،یرقان ،آسم و تنگی نفس، کم خونی و فشار خون مفید است و علاوه بر خاصیت لاغر کنندگی یک لیوان شیر یا دوغ شتر یک وعده غذایی کامل نیز می باشد. پرو تئین های شیر دارای ترکیباتی است که تامین کننده عناصر مغذی حیاتی ، ترکیبات ایمو نولوژیک و ترکیبات فعال بیو لوژی می باشد. تزپرکیبات پروتئینی شیر دارای خواص ارزشمند درمانی است. در یک تحقیق ساده اثر لاکتو فرین و پروتئین اسیدی شیر شتر یک کوهانه ترکمن صحرا در استان گلستان بر روی سلول های سالم و بیمار کبد مورد مطالعه قرار گرفت و تغییرات مور فولیژیکی آنها در زمانهای مختلف مورد بررسی قرارگرفت. این بررسی ها نشان داد که لاکتوفرین و پروتئین اثرات معنی داری برروی رده های سلولی داشته و از تکثیر سلولهای بیمار جلوگیری نموده است . همچنین اثرات آنها بر روی سلولهای سالم نشان داد که این دو باعث طول عمر بیشتر سلولهای سالم و افزایش سرعت تکثیر آنها می گردد سپس شیر شتر یک منبع غذایی ارزشمند برای افراد تحت درمان سرطان و بیماریهای مشابه معرفی شد. تحقیقات بیانگر این است که پادتن های موجود در شیر شتر علاوه بر اینکه موجب ماندگاری طولانی تری نسبت به اغلب محصولات لبنی می گردد ، سیستم ایمنی بدن را تقویت نموده و باعث غلبه سیستم دفاعی بدن در برابر بیماریهایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت C می گردد و از این نظر شیر شتر ساختار و خصوصیاتی بسیار شبیه شیر انسان دارد. شیر شتر به دلیل داشتن ایمونو گلوبین باعث احیای سیستم ایمنی بدن در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم می شود و در کاهش رفتار های نا بهنجار ناشی از اوتیسم تاثیر بالایی دارد. چربی و لاکتوز آن نسبت به شیر گاو کمتر و انسولین آن بیشتر است و همین ویژگی موجب شده گزینه مناسبی برای افراد دیابتی ، رژیمی و حساس به لاکتوز باشد. شیر شتر حاوی پروتئین های مشابه انسولین است که اثری مانند آن داشته اما پایدار تر است و بدین ترتیب این پروتئین ها به جریان خون راه یافته و تاثیر مثبتی بر متابولیسم و کنترل قند خون دارد. مطالعات علمی در هند نشان داده است که شیر شتر خاصیت ضد التهابی بر بتا سلولهای پانکراس (لوز المعده) داشته و ساخت انسولین را تحریک می کند. این شیر حاوی لاکتوز بسیار کمتری از شیر گاو بوده و بدون هیچ مقاومتی در معده گوارش می شود . این شیر حاوی مقادیر قابل توجهی از پروتئین های محرک و ضد التهاب است که برای بیماریهای معده و روده بسیار مفید هستند. پروبیوتیک های موجود در شیر شتر نیز باکتریهای مفید روده را تقویت کرده و سلامتی آنها را تضمین می کند. ویتامین ها ومواد معدنی از جمله کلسیم بالای موجود در شیر شتر تاثیر بسزایی دردردهای مفاصل ،افزایش استحکام استخوان ها ،ناخن ها،مو و دندان ها دارد. پوکی استخوان نیز بیماری شایعی است که در اثرکمبود کلسیم به وجود می آید.اغلب کسانی که نسبت به رژیم غذایی خود بسیار حساس هستند از این مساله غافل میشوند و به کمبود کلسیم دچار میشوند. شیر شتر با میزان کلسیم بالا و چربی کم این نیاز را به خوبی برآورده میسازد. همچنین قابل ذکر است که بدلیل چربی کم و کلسیم فراوان ،ویتامینها و مواد معدنی طبیعی موجود در شیر شتر ،این شیر بهترین انتخاب در رژیم غذایی مادران باردار است. تحقیقاتی در دست انجام است که آثار مفید شیر شتر را بر روی بیمارانی که مبتلا به ضعف سیستم ایمنی،هپاتیت، پروستات ، رماتیسم و بیماریهای مربوط به کهولت سن هستند تایید میکند و نشان میدهد که شیر شتر کارایی سیستم ایمنی بدن را افزایش میدهد. شیر شتر می تواند با تسریع در حذف اسکب از ناحیه سوختگی در ترمیم زخم سوختگی و سایر زخمها موثر باشد. این شیر سرشار از نیاسین است که برای شفافیت و شادابی پوست نقش عمده ای ایفا میکند و استعمال آن بر روی پوست صورت باعث طراوت و جوانی آن میشود و همچنین به عنوان بهترین ضد آفتاب طبیعی در مقالات علمی معتبرشناخته شده است. از خواص بارز شیر شتر میتوان به انرژی زا بودن و خاصیت لاغر کنندگی آن اشاره نمود از اینرو با مصرف مداوم ،میتوان از تجمع چربی ها در بدن پیشگیری کرد.این شیر حاوی لانولین و خواص مرطوب کنندگی طبیعی است که التهاب پوست را کاسته وآنرا تسکین میدهد مقایسه شیر یا دوغ شتر با شیر گاو : شیر شتر کمتر از 3 درصد چربی دارد که در مقایسه با چربی بالای 3 درصدی شیر گاو به میزان بسیار قابل توجهی پایین تر است.از طرفی میزان چربی های مفید برای بدن که از نوع اسید های چرب غیر اشباع میباشد نیز در مقایسه با شیر گاو بسیار بالاتر است.نوشیدن 2 لیوان شیر شتر در روز تمام ویتامین های c مورد نیاز بدن را تامین میکند. در مجموع ویتامین های موجود در شیر شتر نسبت به شیر گاو 5 برابر بیشتر و چربی آن 2.5 برابر کمتر است و مهمتر اینکه برخلاف طبع سرد شیر گاو شیر شتر دارای طبع گرم میباشد. از مخزن الادویه حکیم عقیلی خراسانی صفحه 698 جالی(جلا دهنده)، منضج (پزنده اخلاط خام و غلیظ) و محلل(حل کننده اخلاط غلیظ و اورام) است. ماهیت آن: لطیف است و رقیق ترین شیر بین شیر حیوانات دیگر محسوب می گردد. این شیر کمی مایل به شوری است و چربی آن کم است و بسبب گرم بودن مزاج آن و شدت امتزاج(پختگی) آن چربی شیر از آب آن جدا نمی گردد. افعال و خواص آن: جلا دهنده، منضج و حل کنندۀ اخلاط بدن است. آشامیدن این شیر باعث تقویت چشم می شود و گاهی طبیبان دستور اکتحال(در چشم چکاندن) آن را می کنند. آشامیدن آن با شکرسرخ جهت تنگی نفس و باز شدن گرفتگی ها و رفع خشکی کبد و از بین بردن ورم های سخت درون بدن مفید است و اخلاط ناموافق در کبد را از بین می برد و استسقای زقی و طبلی و اختلالات کبدی را از بین می برد. برای بیماری های طحال، بواسیر، جاری شدن ادرار و حیض و نیز تقویت نیروی جنسی مفید است. اگر شتر ده روز قبل از دوشیدن شیر به خوردن علوفه ای که در آنها رازیانه، کنگر، کاسنی و... باشد مشغول باشد شیر آن جهت استسقای گرم مفید است و همراه با شکر سرخ مقوی بدن و صاف کنندۀ پوست و محرک نیروی جنسی و اشتها به غذا مفید است و ورم های سخت را از بین می برد خصوصاً که همراه با روغن های مناسب مانند روغن بید انجیر، ناردین، بادام تلخ و پسته و... برای تحلیل دادن این ورم ها به روی آنها ضماد کنند. سایر مواردی که براساس کتاب مخزن الادویه از مصرف شیر شتر سود می برند: - کبد چرب - اگزما - چربی های زیرپوستی - با شکر صاف کننده پوست - رفع بی اشتهایی دوغ شتر خواص شیر را داشته و فقط گرمی آن کمتر و رطوبت بخشی آن بیشتر است. اهمیت مصرف شیر شتر در تعالیم مکتب وحی در خصوص شیر شتر نصوصی در کلام خازنان وحی رسیده است: *رسول اللّه صلى الله علیه و آله: فی ألبانِ الإِبِلِ . . . دَواءٌ لِذَرَبِکُم. ترجمه :پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: در شیر شتر . . . درمان بیمارى ذَرَب است. ذَرَب، بیمارى معده است که مانع هضم و جذب غذا شده، در نتیجه موجب شکم رَوش مى گردد. *رسول اللّه (صلى الله علیه و آله): إن فی أبوال الإبل وألبانها شفاء للذربة بطونهم ترجمه: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: بدرستی که در ادرار شتر و شیر آن براى کسانى که به ناراحتى معده (سوء هاضمه) مبتلا هستند، درمان است. البته نصوصی که ارزش شیر (چهاربایان: شتر، بز، گوسفند، کاو) را می رساند شامل فواید شیر شتر هم می شود: قال الله تعالی فی کتابه: ﴿وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِیکُمْ مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِینَ﴾ آیه 66 سوره مبارکه نحل قال الله تعالی فی کتابه:﴿مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَیْرِ آَسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ﴾ سوره مبارکه محمد صلی الله علیه و آله آیه 15 *قال على (علیه السلام ):حَسْوُ اللَّبَنِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ إِلَّا الْمَوْتَ ) امام علی (علیه السلام) فرمودند: نوشیدن شیر، شفایى براى هر درد است، مگر مرگ. *الإمام الصادق علیه السلام: ما وَجَدنا لِوَجَعِ الحَلقِ مِثلَ حَسوِ اللَّبَنِ امام صادق علیه السلام فرمودند: براى گلودرد، چیزى چون نوشیدن شیر نیافته ایم. *قال رسول اللّه (صلى الله علیه و آله): اسقوا نسائکم الحوامل الالبان فانها تزید فى عقل الصبى) پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): به زنان حامله شیر بخورانید زیرا که خوردن شیر سبب زیاد عقل کودکشان مى گردد. شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، کنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوکی استخوان نقش دارد. شیر شتر دارای آهن بالا و ویتامینهای گروه B و C خوبی است. اگر شتر سبزی خورده باشد شیرش شیرین و اگر بوته و خار خورده باشد، شیرش شور است. شیر شتر میتواند بهترین جایگزین برای افرادی باشد که به شیر گاو حساسیت دارند و مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، کنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوکی استخوان نقش دارد. شیر شتر دارای خاصیت ضد باکتری و ضد میکروب است. در بهبود بیماریهای عفونی از جمله سل مؤثر است و میتواند حداقل پروتئینهای ضروری روزانه انسان به خصوص اسیدهای آمینه را تأمین کند. شیر شتر همچنین در درمان دیابت موثر است به دلیل اینکه پروتئینی شبه انسولین در شیر شتر وجود دارد. اگر روزانه نیم لیتر شیر شتر مصرف شود 30 درصد انسولین دیابت نوع یک را کاهش میدهد. اسیدیته معده معمولاً انسولین را تحریک میکند. در صورتی که انسولین موجود در شیر میتواند از معده عبور کند و برای رفع ناراحتیهای معده مؤثر است. شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است. انواع شیر شتر طبق تحقیقات محققان و متخصصان محصولات لبنى بهترین نوع شیر شتر مربوط به عربستان مى باشد در ضمن اینکه یکى از سود اورترین معاملات در بازار لبنیات در کشور عربستان شیر شتر است. شیر شتر تک کوهانه کاملاً سفید و شبیه شیر شتر دو کوهانه است. بصورت متوسط شتر روزانه در مراتع آبى 3 تا 25 لیتر و در شرایط بیابانى روزانه 4 تا 7 لیتر شیر می دهد رنگ شیر شتر سفید و متفاوت از سایر شیرهاست. طعم شیر شتر مانند بقیه چهاربایان شیرین است ولی برحسب نوع گیاهان مصرفی در برخی مناطق اندکی تیز یا متمایل به شور می باشد. معمولا وقتی شتران از علوفه های سبز تغذیه می کنند، شیرشان شیرین است، اما برخی مواقع به خاطر تغذیه ی بوته های مناطق خشک و شوره زار بیابانی شور می شود. این اندک شورى در میان شتر مناطق مختلف یکسان نیست بلکه وابسته به سن و نوع غذا و آب آشامیدنى آنها متفاوت است. شیر شتر گرم و یا سرد آن، نسبت به شیر گاو و گوسفند خوشمزه تر است و چربى آن نیز سبکتر است فلذا می تواند جایگزین خوبى براى سایر چربى هاى حیوانى باشد. مواد مغذى و ویتامین هاى شیر به حدیست که آنرا یک غذاى کامل و کافى بحساب مى آورند. با وجودى که ممکن است شتر در شرایط سخت و طاقت فرساى بیابان چندین روز موفق به نوشیدن آب نشود اما به قدرت و حکمت الهى و به کمک تابش نور آفتاب بازهم قادر است شیر تولید کند و حداقل متوسط تولید روزانه شیر در شرایط سخت را داشته باشد. محصولات شتر که به صورت (پرورش صحرا) حاصل می شود دارای خواص عالی و بهتر از پرورش صنعتی می باشد. خواص درمانى و دارویى شیر شتر خواص دارویى و درمانى شیر شتر: تأثیرات شگفت انگیز و خواص درمانى شیر شتر آنچنان قوى و آشکار است که در برخى کشورها انواع کلینیک هاى تخصصی براى درمان انواع بیماریها با شیر شتر تأسیس شده است من جمله کلینیک هاى تخصصى در کشورهاى عربى مانند عمان و غیره. رنگ روی را روشن و بلغم و اخلاط را دفع، ضد یبوست است و برای فرو نشاندن دَوَران مفید است. شیر شتر براى درمان بیماریهاى کبد و کم خونى و سل و بیماریهاى هنگام پیرى و شکنندگى استخوانها و نرمى استخوان در کودکان و براى درمان سرماخوردگى، تب و آنفولانزا و همچنین درمان هپاتیت ب مفید است. شیر شتر همچنین در درمان بیماریهاى تنفسى از جمله سل و آسم و بیماریهاى معده و روده بزرگ و اختلالات گوارشى و کاهش قند و فشار خون و تنظیم ضربان قلب و تنفس و گرمازدگى مفید مى باشد. با توجه به تحقیقاتى که اخیراً درباره مصرف شیر شتر براى مادران باردار انجام داده اند متوجه شدند که مصرف شیر شتر براى نوزاد و مادر مفید و در سلامتى آنها موثر است. تحقیق یک دانشجوى کارشناسى ارشد در دانشگاه سودان در خصوص درمان قند خون بوسیله شیر شتر: براى انجام این آزمایش افراد مبتلا به قند خون را به 2 گروه تقسیم کرد. گروه اول روزانه مقدار نیم لیتر شیر شتر با شکم خالى میخوردند و اما دسته دوم خیر. پس از مدتى از هر دو گروه آزمایش بعمل آمد و مشاهده شد که میزان قند خون در گروه اول که روزانه شیر شتر مصرف مى کردند بمقدار قابل توجهى کاهش یافته است. پس به این نتیجه رسیدند که مصرف مداوم و منظم شیر شتر در برنامه غذایى سبب کاهش و چه بسا درمان قند خون مى شود. در آزمایشات و مطالعاتى که اخیراً در کشور هندوستان توسط محققان عربستانى بعمل آمد موشهاى آزمایشگاهى مبتلا به سرطان را همزمان تحت درمان با مواد دارویى(شیمى درمانى) و شیر شتر قرار دادند در پایان مشخص شد که موشهاى سرطانى که تحت درمان با شیر شتر قرار داشتند درمانشان بمقدار قابل توجهى موفقیت آمیز و حتى در برخى موارد از شیمى درمانى هم موفقتر بوده است. در برخى از کشورهاى عربى بصورت رسمى و عمومى براى درمان برخى بیماریهاى سخت و مزمن در بین بیماران بصورت عمومى شیر شتر توزیع مى شود. مانند: اخیرا در ابوظبى در کشور امارات توسط شهردارى این شهر بین افراد مبتلا به زخم معده بصورت عمومى شیر شتر توزیع شد. شیر شتر به صورت خام و به صورت محصولات تخمیری برای درمان زخم معده، بی نظمی های بدن، اسهال، یبوست، زخم ها و حتی برای افزایش قدرت باروری تخمدان هم به کار رفته است. همچنین درمان بیماری های سخت معده ای هم با استفاده از شیر شتر گزارش شده است. بیماران دارای هپاتیت نیز بعد از خوردن شیر شتر عملکرد بدنشان بهبود پیدا می کند. در کشورهای آفریقایی (مصر، سودان، کنیا و سومالی) این اعتقاد در بین شتربانان وجود دارد که مردانی که شیر شتر می نوشند، قوی تر، تنومندتر و سریع تر هستند. محققان از شیر شتر برای درمان بیماران مبتلا به ایدز هم در سطح دنیا استفاده کرده و به پیشرفتهای خوبی هم دست یافته اند. ویتامین ها ویتامین های B1، B2، اسید فولیک و اسید پانتوتنیک در شیر شتر، پایین و محتوای B6 و B12 شیر شتر مشابه مقادیر موجود در شیر گاو می باشد، اما نسبت به شیر انسان بالاتر است. شیر شتر، نیاسین و ویتامین C بیشتری نسبت به شیر گاو دارد(ویتامین C در شیر شتر 3 برابر بیشتر از شیر گاو است). استفاده از شیر شتر 70 تا 80 درصد از ویتامین ها و پروتئین هاى مورد نیاز بدن را تأمین مى نماید. تحقیقات نشان میدهد که ویتامین شیر شتر 3 برابر شیر گاو است. شیر شتر بدلیل اینکه حاوى مقادیر بالاى ویتامین ث مى باشد در پیشگیرى و درمان بیماریهاى دهان و دندان و همچنین محافظت از لثه ها و تقویت دندان بسیار مفید مى باشد. پروتئین ها برخى پژوهش ها و بررسى ها نشان میدهد که چربى ها و مواد موجود در شیر شتر نسبت به سایر شیرها راحتر و سریعتر هضم و جذب مى شود. اخیرا پروتئینى در شیر شتر کشف شده است که عملکرد آن همانند انسولین مى باشد و در درمان بیمارى دیابت بسیار مفید و کارساز است. پروتئین های شیر شتر اسیدهای آمینه ی ضروری برای انسان را به میزان رضایت بخش و حتی بالاتر از میزان تعیین شده توسط مؤسسات FAO/WHO/UNU تأمین می کنند. شیر شتر می تواند حداقل پروتئین های ضروری روزانه ی انسان مخصوصاً اسیدهای آمینه را تأمین کند، چون نیازهای انسان در محیط های گرم و خشک بر پایه ی کالری کمتری است و پروتئین و آب نقش مهمی دارند، مقادیر کمی شیر شتر می تواند نیاز انسان را در این مناطق تامین کند. املاح و مواد معدنى شیر شتر آنچنان منبع سرشارى از ماده معدنى بنام آهن است که برخى معتقدند مصرف مناسب و مداوم آن انسان را از هر نوع شیرى بى نیاز مى کند حتى نوزادان را از شیر مادر!!!. طبق تحقیقات شیر شتر 10 برابر شیر گاو؛ عنصر آهن و کلسیم دارد. شیر شتر سرشار از اسیدهای مهمى بنام اسید آمینه است: مانند والین و متیونین و لیزین و آرژنین و فنیل آلانین. همچنین شیر شتر دارای مقادیر نسبتاً بالای آلبومین و گلوبولین نیز مى باشد. کمترین مقدار مورد نیاز مواد معدنی کلسیم و فسفات در بدن، 800 میلی گرم در روز است که با خوردن 2.5 تا 4 فنجان شیر شتر، این مقدار کلسیم و فسفات تأمین می شود. همچنین شیر شتر حاوی مواد معدنی کم مقدار مثل روی، مس و منگنز می باشد. ویژگى هاى منحصر به فرد شیر شتر الف) نکته بسیار عجیب و جالب درباره شیر شتر این است که این ماده گرانبها قادر است بدون استفاده از لوازم امروزى کیفیت خود را در دماى 4 درجه سانتیگراد بمدت 12 روز و در دماى معمولى اتاق بمدت 48 ساعت و حتى بیشتر حفظ نماید و این در صورتى است که بطور مثال شیر گاو در دماى عادى اتاق ظرف 12 ساعت ترش میشود. که علت آن مربوط میشود به اینکه سرعت تخمیر قند لاکتوز در شیر شتر بسیار کم است و از طرفى ناگفته نماند که افزایش میزان اسیدیته در شیر شتر آرام و به کندى است. ب) تحقیقات نشان می دهد که شیر شتر بخاطر وجود برخى مواد از جمله انواع پروتئینها مانند پروتئین کازئین؛ در برابر سموم، باکتری ها، قارچ ها، و بسیارى از خطرات احتمالى آنها بویژه براى نوزادان مقاوم و سبب مصونیت در برابر آنها می شود. ج) در مقایسه شیر شتر با شیر گاو از نظر ویتامین ها و سایر مواد باید به این نکته توجه داشت که شیر شتر حاوى ماده اى بسیار مهم در تغذیه انسان بنام اسیدهاى چرب لینولئیک است که این موضوع شیر شتر را از سایر شیرها متمایز و متفاوت می کند. خواص شیر شتر: سبب تقویت سیستم ایمنی در مقابل هپاتیت و ایدز می شود. مدر است لذا در تعدیل فشارخون مفید است. دارای چربی و کلسترول کمتر نسبت به شیر گاو است. دارای قند کم لاکتوز کمتر نسبت به شیر گاو است. دارای املاح فراوان است. دارای ویتامین ب و ث فراوان است. در طول عمر بیماران مبتلا به لوپوس مؤثر است. غنی از انسولین بوده و در کنترل دیابت مؤثر است. در بهبود آلرژی غذایی در کودکان مؤثر است. در درمان اوتیسم کودکان مؤثر است. باعث بهبود زخم معده، آنتریت، آلایمر و آسم می گردد. دارای خواص کمکی در درمان سرطان است. در صورت مصرف همزمان شیر شتر با شیمی درمانی، شیمی درمانی دارای نتایج بهتر و با اثرات جانبی کمتری خواهد بود. استفاده از آنتی بادی شتر برای درمان سرطان روده بزرگ در موش به اثبات رسیده است. آنتی بادی شتر فقط زنجیره سنگین دارد و فاقد دو زنجیره سبک می باشد که این ویژگی منحصر به فرد سبب افزایش نفوذ پذیری این آنتی بادی به بافتهای بدن می گردد. شیر به عنوان کامل ترین غذای انسان شناخته شده است، که جدای از نقش معمولی خود برای تغذیه انسان می تواند نقش غذایی فرا سودمند نیز داشته باشد. به علت وجود مقادیر زیاد انسولین و ترکیبات مشابه انسولین مانند half-cystine شیر شتر اثر هیپوگلیسمی داشته و همین ویژگی آن موجب شده است که گزینه مناسبی برای درمان افراد دیابتی و رژیمی باشد. یکی از خواص دیگر شیر شتر این است که به علت فقدان بتالاکتوگلوبوئین می تواند برای درمان آلرژی های غذایی در غذایی در کودکان مفید باشد. اخیراً گزارش شده شیر شتر دارای خواص آنتی کار سیتوژنیک و آنتی هایپرتنسیو نیز می باشد. اثر ضد میکروبی شیر شتر به حضور لیزوزیم، لاکتوفرین، هیدروژن پراکسید، لاکتوپر اکسیدازوایمونوگلوبولین ها نسبت داده شده است. شیر تازه و تخمیر شده شتر درهند، روسیه و سودان برای درمان بیماری های یرقان، توبرکلوزیس، نیشمانیا، آسم و کالا آزار مورد استفاده قرار گرفته است. جزء پروتئینی شیر دارای ترکیبات ارزشمند با فعالیت بیولوژیکی گوناگون است. پروتئینهای شیر شتر به دو بخش عمده کازنین(70-80 درصد) 30-20 whey protein درصد) تقسیم می شود. whey protein ها یکی از منابع اصلی پیتیدهای فعال زیستی هستند. مقدار whey protein های شیر شتر یک کوهانه 8/0 -63/0 است. whey protein های شیر شتر دارای آلفا لاکتالبومین، آلبومین سرم، لاکتوفرین، ایمونوگلوبین ها و ... است. لاکتوفرین عضوی از خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی آن حدوداً 80 کیلو دالتون می باشد. این گلیکو پروتئین دارای خاصیت ضد باکتریایی بوده، همچنین ویژگی های ضد سرطانی و ضد التهابی را نیز دارا است. نتیجه اثر لاکتوفرین بر روی سلول های توموری حاصل فعالیت سلول های کشنده ی طبیعی و حساس شدن سلول های هدف جهت لیز شدن است. شیرشتر دارای ترکیبات با اهمیت و قابل توجهی نظیر پروتئین اسیدی آب پنیر و پپتیدهای شبه انسولینی می باشد. همچنین این محصول مهم دارای بیواکتیوهایی است که هر کدام به نوبه خود بسیار با ارزش بوده و عملکرد بیولوژیکی خاصی دارند. بیواکتیوهای شیر به چهار گروه عمده تقسیم می شوند. بیواکتیوهایی که موجب فعالیت بهتر سیستم گوارشی می شوند. (کازنین، کازلین ، لاکتوفرین) بیواکتیو هایی که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند: مانند ایمونوگلوبولین های A و G، لاکتوفرین، پرولاکتین، سایتوکائین ها) و بیواکتیوهایی که نقش ضد میکروبی داشته به عنوان پروبیوتیک عمل می نماید: (لاکتوفرین، لیزوزیم، لاکتوپراکسیداز) لاکتوفرین یکی از مهم ترین بیواکتیوهای شیر محسوب می گردد که عملکردهای کلیدی و متنوعی دارد. لاکتوفرین(لاکتوترانسفرین) گلیکوپروتئین متصل شونده به آهن از اعضای خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی حدود 80 کیلو دالتون داشته و تقریباً دارای 700 اسید آمینه می باشد و از یک زنجیره ی مقاومت دربرابر حرارت بالا و تغییرات PH، حلالیت مطلوب در آب، عبور از سد خونی مغزی، میل ترکیبی بالا، اختصاصی بودن و پتانسیل غنی در واکنش یا آنتی ژن از ویژگی های این ایمونوگلوبین های شیر شتر است که باعث کاربرد درمانی آنها شده است. امروزه محققین موفق به ساخت آنتی بادی های بسیار کوچکی موسوم به نانو بادی شده اند که سلولهای توموری را هدف قرار داده و برای مصرف خوراکی نیز مناسب هستند، اما حتی این آنتی بادی ها نیز به علت بزرگی مولکول در نفوذ به بافت تومور مشکل داشته و به علت ساختمان پیچیده ای که دارند، تهیه آنها در مقیاس وسیع بسیار گران و دشوار است. برای رفع این مشکل محققین از آنتی بادیهای شیر شتر که از آنتی بادی انسان کوچکتر هستند و تولید آنها آسان و مقرون به صرفه است استفاده می کنند. نخستین نتایج استفاده از این آنتی بادی ها به صورت مستقیم علیه تومور در موش، نشان داده که مارکرهای پروتئینی سطح غشای تومور به صورت موفقیت آمیزی به وسیله این نانو بادی ها مورد هدف قرار گرفتند. پلی پپتیدی منفرد تشکیل شده که به صورت دو لوب متقارن( C-LOBE N- LOBE) در آمده که در هر لوب دو دومین وجود دارد. فعالیت ضد میکروبی لاکتوفرین ناشی از دو مکانیسم، اتصال به آهن و میانکنش مستقیم یا میکرو ارگانیسم، می باشد. لاکتوفرین با مهار گیرنده های ویروس و اتصال به DNA و یا RNA اثرات ضد ویروس خود را اعمال می نماید. همچنین قادر به توقف رشد سلول های سرطانی بوده (و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد و نیز استخوانزایی سلول های استخوانی (استلوسیت ها) را تحت تاثیر قرار می دهد امروزه غذای کودکان با فرمول حاوی لاکتوفرین گاوی در کشور های ژاپن، کره و اندونزی فروخته می شود. لاکتوپراکسیداز، تیوسیانات را در حضور پراکسید هیدروژن اکسید نموده و هیپوتیوسیانات با خاصیت ضد میکروبی قوی تولید می نماید این ترکیبات با گروه سولفیدریل پروتئین های میکروبی پیوند برقرار کرده و اثر بازدارندگی خود را بر ویروسها، قارچ ها و باکتریها اعمال می نماید. در خصوص شیر شتر بررسی غیرفعال شدن لاکتوپراکسیداز شاخص بهتری برای ارزیابی فرآیند پاستوریزاسیون در مقایسه با فسفاتاز قلیایی است. این آنزیم در برخی کشور ها جهت کنترل رسمی پاستوریزاسیون شدید مورد استفاده قرار می گیرد. یکی دیگر از بیواکتیوهای شیر شتر لیزوزیم است. مطالعات روی لیزوزیم شیر شتر نشان داد که تشابهات آنتی ژنیک بین لیزوزیم شیر شتر و گاو وجود ندارد که این امر نشان دهنده وجود یک ساختار متفاوت در لیزوزیم این دو گونه می باشد. لیزوزیم پیوندهای گلیکوزیدی (1-4) بین –N استیل مورامیک اسید و –N استیل D- گلوکوزآمین را در پپتیدوگلیکان دیواره باکتری ها می شکند. یکی دیگر از بیواکتیو- استیل-S- گلوکزآمین است. آنزیم NAGase شیر برای درمان mastitis در گاو مورد آزمایش قرا گرفت و اثرات درمانی آن تأیید شد. پس از بررسی صدها نمونه شیر شتر و للاما نشان داده شد تمامی آنها دارای سطح nagase بالایی هستند. نشان داده شده است که همان nagase موجود در شیر شتر فعالیت قوی آنتی باکتریال و آنتی ویرال دارد. بیواکتیوهای شیر پیش ساز بسیاری از پپتیدهای فعال زیستی هستند. این بیواکتیوها به صورت غیرفعال در شیر وجود دارند که ضمن پروتئولیز ناقص با استفاده از آنزیم های گوارشی تخمیر و یا توسط آنزیم های میکروبی به قطعات پپتیدی کوچکتر با فعالیت زیستی متنوع تبدیل می شود.
دفتر مرکزی: ایران-تهران-تهران-خیابان ولیعصر - تقاطع خیابان طالقانی - مجتمع نور - طبقه همکف 1 - واحد 1084